Bir öğretim tasarımı modeli insanlara nasıl öğrenmeleri gerektiği hakkında görüş sunan temsilcidir. Aynı zamanda öğretim tasarımcısının öğretimi nasıl düzenleyeceği hakkında da rehberlik yapar. Modeller, bir sistemin veya sürecin görsel olarak canlandırmamıza yardımcı olur (Gustafson and Branch, 2002).
Değişik durumlar için tasarlanmış pek çok öğretim tasarım modelleri vardır. Bunları ana başlıklar altında sınıflandırmak mümkündür. Bu sınıflandırma ile öğretim tasarımı modellerinin, her bir modelin özelliklerini ve nerelerde kullanılabileceğini anlamada bize yardımcı olabilir. Gustafson (1997) her bir modelin yerleşebileceği üç kategori içeren bir şema hazırlamıştır. Her bir model yaratıcısının bu modelin nerelerde kullanılabileceği ile ilgili varsayımları göz önüne alınarak bu şemaya yerleştirilebilir.
Bu sınıflandırma her bir modelin en iyi nerelerde uygulanabilirliği olduğunu gösteren üç kategori içermektedir. Birincisi Sınıf yönlendirici öğretim tasarım modelleri olup, görevi sınıf ortamında öğretim olan öğretmenlere yönelik modelleridir. Bir sınıf modeli öğretim için gerekli olan belirli fonksiyonları sıralar ve öğretici için kılavuz görevi görür. İkincisi, Ürün Yönlendirici öğretim tasarım modelleri olup, üretilecek ürünün üretimin saatler hatta günler süren uzun zamanlar alacağını varsayar. Bu modellerde genel olarak teknik açıdan çok gelişmiş ürünlerin üretileceği varsayılır. Kullanıcıların üreticilerle hiç ilişkisi olmayabilir. Üçüncü ve son olarak Sistem Yönlendirici öğretim tasarımı modelleri olup, bütün bir ders veya bütün bir program gibi çok geniş çaplı bir eğitimin yapılacağını varsayar ve bu eğitimi geliştirecek yüksek deneyimli uzmanlar için gerekli kaynakların kullanılabilir olmasını sağlar. Öğretimde yüksek teknolojinin kullanılacağı, prova ve revizyon kadar ön analizin de önemli olduğunu varsayar. Yayılma çok geniştir ve genellikle geliştiricileri içermez.
a.Doğrusal Programlama Yaklaşımı: Ardışık sıralı, yakın ilişkili, zorunlu ya da önkoşul öğrenmelerin ağırlıklı olduğu konuların düzenlenmesinde kullanılır. Özellikle aşamalılık özelliği taşıyan ders içeriklerinin düzenlenmesinde elverişlidir.
b.Sarmal Programlama Yaklaşımı: Konuların yeri ve zamanı geldiğinde tekrar tekrar öğretilmesi söz konusu ve her konunun kendi içindeki konuları arasında bir ardışıklık söz konusu olduğunda bu düzenlemeden yararlanılır. Özellikle dil öğretim programlarının içeriğini düzenlemede bu yaklaşımdan yararlanılmaktadır.
c.Modüler Programlama Yaklaşımı:Öğrenme üniteleri modüllere ayrılır. Her modül kendi içinde doğrusal, sarmal ya da farklı yaklaşımla düzenlenebilir. Modüller arasında aşamalı bir bağ olması önemli değildir; önemli olan her modülün anlamlı bir bütün oluşturmasıdır.Özellikle beceriye dayalı ders içeriklerinin düzenlenmesinde kullanılır.
d.Piramitsel Programlama Yaklaşımı:İlk yıllarda geniş tabanlı konuların yer aldığı giderek uzmanlaşmanın küçük birimlerde olduğu ve daraldığı bir düzenleme tarzıdır. Bu yaklaşıma göre içerik, ayrıntılı ve kesin bir biçimde belirlenmiş konular bütününden oluşur. Program esnek değildir. Bilgiler karmaşık ve özel bir formata büründürülür ve konuların kapsamı giderek daralır.Bir konu alanına yönelinmiş olan yükseköğretimde kullanılan bir yaklaşımdır.
e.Çekirdek Programlama Yaklaşımı:Bu yaklaşımda ortak, her öğrenci için zorunlu konular programın çekirdeğini oluşturur ve çekirdek konular ilk öğrenilecek konular olarak planlanır. Bu çekirdek program etrafında her öğrenci ilgi duyduğu alanlarda ders alabilir. Çekirdek Programlama Yaklaşımı’nın Piramitsel Programlama Yaklaşımı’ndan temel farkı, birden fazla uzmanlık seçeneği sunuyor olmasıdır.
f.Konu Ağı / Proje Merkezli Programlama Yaklaşımı: Konular ağının öğrencilere bir harita gibi çıkarılıp verildiği, belirli zamanlarda nerelerde olmaları gerektiğinin söylendiği ve öğrencilerin konuların içeriğine bireysel ya da grup olarak karar verdikleri bir düzenlemedir.
g.Sorgulama Merkezli Programlama Yaklaşımı: İçeriğin öğrencilerin sorularına göre oluşturulmasına dayanan bir düzenleme yaklaşımıdır.
Öğretimde Sistem Yaklaşımı Unsurları
•Eğitim literatürü incelendiğinde birbirinden çok farklı gibi görünen bir çok öğretim tasarımı modeli bulunabilir.
•Fakat, her birinin temelinde;
–Analiz,
–Tasarım,
–Geliştirme,
–Uygulama,
–Değerlendirme
adımları yatar.
•Bu modellerin ana amacı, belirlenen hedef ve davranışları etkili ve kısa yoldan gerçekleştirmektir.
•Bu amaca hizmet eden bir çok bilim adamı ve modeli bulunmaktadır.
•Bizler, bu modellerin arasından en temel olanlarını inceleyeceğiz.
Kaynak: www.baskent.edu.tr/~eminec/ogretim_tasarimi/tasarim_modelleri.ppt Hazırlayan: Öğr. Gör. Emine Cabı
0 yorum:
Yorum Gönder